Xử lý vi phạm về quyền tác giả âm nhạc gặp nhiều khó khăn

Theo báo cáo của Bộ phận Pháp chế, Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC), tình trạng vi phạm quyền tác giả âm nhạc trong lĩnh vực biểu diễn, tổ chức biểu diễn những năm gần đây lên tới hàng trăm chương trình biểu diễn (có bán vé, quảng bá công khai). Con số thống kê nói trên chưa tính đến hàng loạt các chương trình nghệ thuật, sự kiện khác (gồm các chương trình biểu diễn không bán vé, không công khai trên các phương tiện truyền thông) tuy sử dụng tác phẩm âm nhạc để biểu diễn nhưng không thực hiện quy định về quyền tác giả, vẫn diễn ra hàng ngày qua nhiều năm tại các tỉnh, thành phố trên cả nước….
Từ thực tế này cho thấy, thực trạng báo động về xâm phạm quyền tác giả với số lượng vô cùng lớn và đồng thời chưa có cơ chế kiểm soát. Đơn cử gần đây nhất là:  Liveshow Khánh Ly "Tạ ơn" diễn ra ngày 26.10, tại Nhà hát Trưng Vương, Đà Nẵng do Kinh Kỳ Music Foundation tổ chức; chương trình “Lời chưa nói” diễn ra ngày 20.10, tại Nhà hát Trưng Vương, Đà Nẵng do Công ty THNH TM&DV Hùng Dân Việt tổ chức; Liveshow Đêm tình nhân 6 diễn ra tối 20.10, tại Trung Tâm Hội Nghị Quốc Gia, Hà Nội do IB Group Việt Nam, VN Show tổ chức; Liveshow Duy Cường - Tình mẫu tử diễn ra ngày 18.10, tại Nhà hát lớn Hà Nội do Công ty TNHH truyền thông và giải trí Unicorn Việt Nam; Liveshow Kim Tử Long - Thánh Đường Sân Khấu diễn ra ngày 12.10 tại Cung Văn Hoá Hữu Nghị Việt Xô, Hà Nội do Công ty Cổ phần Truyền thông VIETART tổ chức…

Với trách nhiệm của một tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan,  khi phát hiện các trường hợp vi phạm hoặc khi các quyền, các tác phẩm âm nhạc thuộc phạm vi quản lý và bảo vệ của VCPMC có nguy cơ bị xâm phạm, VCPMC đều đã nỗ lực gửi cảnh báo và đề nghị, yêu cầu trả tiền nhuận bút sử dụng tác phẩm đến các đơn vị tổ chức biểu diễn. Tuy nhiên hầu hết các đơn vị đều tìm cách né tránh, không thực hiện quy định xin phép, trả tiền sử dụng quyền tác giả, dẫn đến việc quyền, lợi ích hợp pháp của tác giả bị xâm phạm, thiệt hại và không được tôn trọng, gây nên nhiều bức xúc ở các tác giả sáng tác âm nhạc.
Trước tình trạng này, VCPMC đã tiến hành khởi kiện một số vụ việc xâm phạm quyền tác giả âm nhạc ra Tòa án có thẩm quyền. Tuy nhiên đến nay, quá trình giải quyết không đạt hiệu quả như mong muốn, thời gian kéo dài; trong số 8 vụ việc khởi kiện ra Tòa án (tính riêng lĩnh vực biểu diễn) thời gian qua, đến nay vẫn chưa có vụ việc nào được đưa ra xét xử, chưa kể một số vụ cũng chưa được Tòa thụ lý mặc dù đã quá thời hạn. Đồng thời, trong quá trình giải quyết, Tòa án cũng gặp khó khăn do gửi giấy triệu tập nhiều lần hoặc mở phiên hòa giải nhưng bị đơn đều không đến, vắng mặt không thông báo lý do.

Không những thế, việc kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trên thực tế thời gian qua cũng gặp nhiều khó khăn; số lượng các vụ việc vi phạm xảy ra tràn lan, nhiều đơn vị tổ chức biểu diễn có thái độ thiếu hợp tác, thách thức, dù cơ quan nhà nước mời làm việc nhiều lần cũng không đến, hoặc tìm kiếm lý do để trì hoãn, hoặc có làm việc nhưng không tuân thủ nội dung biên bản làm việc… Vì thế, đã khiến cho việc xử lý vi phạm khó giải quyết dứt điểm hoặc không thể giải quyết, hoặc lại phải chuyển sang giải quyết bằng biện pháp dân sự, tiếp tục kéo dài và bất cập.
Trong khi các quy định về thực thi bảo hộ quyền tác giả theo Luật Sở hữu trí tuệ và các Điều ước quốc tế đã được ban hành khá đầy đủ, tình trạng vi phạm quyền tác giả trong lĩnh vực biểu diễn, tổ chức biểu diễn trên thực tế vẫn diễn ra tràn lan, khó kiểm soát, khó ngăn chặn. Bên cạnh lý do, nguyên nhân từ ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân chưa nghiêm túc, còn phải kể đến sự tác động, ảnh hưởng rất lớn từ một số chính sách pháp luật đầy bất cập, chưa phù hợp với thực tiễn thực thi pháp luật ở Việt Nam trong thời điểm hiện nay.
                                                                                                                 

HÀ MINH(Nguồn: Báo Văn hóa)