Tập truyện ngắn “Sự lựa chọn nghiệt ngã” của tác giả Trần Anh Tuấn

 Đó là hình ảnh những người lính thời hậu chiến khi giải ngũ trở về quê hương làm kinh tế với nhiều đổi thay,  trở về đời thường mọi thứ không còn như trước. Tác giả viết về những tác động không hề nhỏ đến cuộc sống của người lính phục viên khi nền kinh tế thị trường đã mở ra. Họ loay hoay, chật vật để tồn tại. Chiến tranh đã kết thúc cách đây hơn 40 năm, nhưng các vết thương do chiến tranh gây nên vẫn hiện hữu đâu đó, sau lũy tre làng, trong nhiều mái nhà, sự khắc khổ hằn lên những nếp nhăn nơi khóe mắt và trên những đôi tay đầy vết chai sạn… Nó khiến cho con người đi qua chiến tranh phải nuốt nước mắt vào trong để sống tiếp cuộc đời mới với nhiều Sự lựa chọn nghiệt ngã.

Người lính trở về mọi thứ qua đi dường như trở thành Ảo ảnh cuộc đời như tiêu đề ông viết ở truyện đầu tiên trong tập truyện ngắn Sự lựa chọn nghiệt ngã. Đó là sự hiểu lầm của người lính sau ngày phép về gặp người yêu, từ đó đưa cuộc sống của anh sang rẽ khác, một sự lựa chọn khác cho câu chuyện tình yêu bên bờ sông Thao thơ mộng của Lượng và Loan. Tuổi trẻ bồng bột đã khiến anh đánh mất tình yêu vừa chớm nở với Loan. Sau khi nghĩ Loan có người yêu mới, Lượng cũng đã xây dựng gia đình với Thi,  hai người đã có cậu con trai 3 tuổi kháu khỉnh. Lượng chợt nghĩ đến hai người phụ nữ đã xuất hiện như một ảo ảnh trong đời anh.

Từ sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI (1986), công cuộc đổi mới đất nước đã thu được nhiều thành tựu quan trọng trên mọi lĩnh vực. Nhưng mặt trái của cơ chế thị trường cũng đã làm cho tư tưởng đạo đức của một bộ phận không nhỏ xuống cấp, nhiều cán bộ bị thoái hóa biến chất; chuyện tham nhũng, tiêu cực  manh nha, phát triển ngay từ những làng quê vốn từ xưa vẫn được xem là yên ả…

Trong Sự lựa chọn nghiệt ngã, Chiến và Tùng tuy không nguyện vẹn trở về, nhưng dù sao họ vẫn may mắn còn sống. Họ dần hòa nhập cuộc sống và đóng góp một phần công sức xây dựng quê hương, trờ thành hai cán bộ cốt cán của thôn. Nhưng rồi cơ chế thị trường ào tới như cơn lốc đã làm cho họ chưa có sức đề kháng để chống đỡ. Tùng, người chiến sĩ năm xưa đã sống buông thả không kiềm chế được bản thân mà vi phạm kỷ luật Đảng. Còn Chiến lại tự trách mình là hữu khuynh không cương quyết để bạn lầm đường. Cuối cùng Chiến đã quyết định bỏ phiếu đề nghị khai trừ Tùng ra khỏi Đảng, và đây là một sự lựa chọn quá nghiệt ngã với ông. Những giọt nước mắt ân hận muộn màng chực lăn trên gò má Tùng, ông nói “Trong chiến tranh bom đạn không chết, nhưng chết giữa đời thường”. Sau tất cả với tinh thần người lính cụ Hồ, những người chiến sĩ ấy sẽ luôn đứng vững bên nhau trong mọi hoàn cảnh, họ sẽ vượt qua tất cả.

Xã hội ngày càng phát triển, đời sống kinh tế người dân đã được nâng lên, hệ thống thiết chế văn hóa xã như nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng, loa truyền thanh và nhiều công trình công cộng khác được xây mới hoặc sửa chữa nâng cấp. Bên cạnh đó, một bộ phận không nhỏ cơ quan hành chính thôn xã cũng đã biến chất tự coi mình như “ông vua con” ở một vùng quê. Điển hình là chủ tịch xã trẻ Phạm Ánh Dương trong truyện Sự biến chất của một chủ tịch xã.

Viên đạn bọc đường kể về Nguyễn Lương Thiện, là sinh viên của trường sư phạm đầy thơ mộng có giấy gọi nhập ngũ để trở thành người lính trực tiếp cầm súng chiến đấu nơi biên cương của Tổ quốc, phải xa bố mẹ, gia đình, bạn bè và bà con làng xóm. Thiện lên đường nhập ngũ với lời chúc của bố, chân cứng đã mềm, viết tiếp trang sử truyền thống oai hùng của quân đội như bố anh đã từng làm. Thiện được bổ sung vào đơn vị chiến đấu ở mặt trận Vị Xuyên, tỉnh Hà Giang. Do có kiến thức được trang bị ở trường và đức tính gan dạ dũng cảm nên sau 3 năm chiến đấu ở mặt trận Vị Xuyên, Thiện được tặng thưởng Huân chương chiến công Hạng nhì và được kết nạp Đảng ngay tại trận địa. Con đường quan lộ của Nguyễn Lương Thiện rất thuận lợi một phần có sự giúp đỡ của bố vợ, người đang đứng đầu một ngành của tỉnh. Khi cuộc sống ngày một khấm khá, Thiện có biểu hiện thích hưởng thụ. Từ là một đảng viên, một cán bộ lãnh đạo  được tôi luyện trong chiến trường với truyền thống cách mạng của gia đình, cơn lốc của cơ chế thị trường làm tha hóa biến chất nhiều cán bộ lãnh đạo có chức có quyền mà Thiện cũng không phải là trường hợp ngoại lệ… Sau những việc làm khuất tất, Thiện đã bị kỷ luật khai trừ khỏi Đảng và buộc thôi việc. Sự dằn vặt của hai bố con đầy chua xót.

Nhiều câu chuyện, số phận và sự lựa chọn đầy nghiệt ngã, thậm chí phải trả giá đắt của các nhân vật được tác giả khắc họa sinh động, chân thực, thấm đẫm hơi thở cuộc sống trong các truyện  Nỗi đau, Lan “đột biến” , Sập bẫy “cò đất”, Đứa con được “sống lại”, Về lại chiến trường xưa, Cuộc gặp gỡ xúc động , Chuyện cha tôi , Tìm lại tình yêu đã mất ...

“Mỗi con người sinh ra có số phận khác nhau, người ta vẫn có thể vượt lên số phận của chính mình nếu như họ có những sự lựa chọn đứng đắn. Đường đời có nhiều ngã rẽ, lắm chông gai, đôi khi là sự lựa chọn sai lầm, khiến con người lầm đường lạc lối và gục ngã - Đấy gọi là Sự lựa chọn nghiệt ngã!...”, tác giả Trần Anh Tuấn chia sẻ.

Theo Báo Văn hóa