Nghệ thuật phải đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của công chúng

Đơn giản hóa Thủ tục Hành chính lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn

Thứ trưởng Bộ VHTTDL Vương Duy Biên. Ảnh: Gia Linh

Cùng với sự phát triển của xã hội, nghệ thuật biểu diễn giữ vai trò quan trọng trong việc bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm cho người dân, góp phần xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Trong những năm gần đây, lĩnh vực này có sự chuyển biến rất sôi động theo cơ chế thị trường, đồng thời cũng nảy sinh nhiều vấn đề, nhất là trong cơ chế quản lý.

Từ những yêu cầu đặt ra của xã hội, việc đơn giản hóa các thủ tục hành chính trong lĩnh vực nghệ thuật biểu diễn một lần nữa trở thành vấn đề được dư luận hết sức quan tâm, đặc biệt là vấn đề cấp phép với các tác phẩm sân khấu, cấp phép biểu diễn cho các nghệ sĩ Việt Nam sinh sống ở nước ngoài về nước biểu diễn, giấy phép cho thí sinh tham gia các cuộc thi sắc đẹp, người mẫu quốc tế, và cấp phép phổ biến cho các bài hát sáng tác trước năm 1975 và của người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
Trước những yêu cầu được đặt ra, Thứ trưởng Bộ VHTTDL - Vương Duy Biên, người đang trực tiếp phụ trách Cục Nghệ thuật biểu diễn (NTBD) cho biết, Cục NTBD sẽ kiến nghị sửa đổi Nghị định 79 và Nghị định 15 về nghệ thuật biểu diễn theo hướng thông thoáng hơn bởi các nghị định sau một thời gian thực thi đã bộc lộ nhiều điểm bất cập, chưa phù hợp với sự phát triển của xã hội.

Chủ trương này tiếp tục được khẳng định tại Hội nghị sơ kết 6 tháng đầu năm, kế hoạch 6 tháng cuối năm của Cục NTBD. Thứ trưởng nhấn mạnh “Chúng ta phải dám nhìn thẳng vào cái chúng ta chưa làm được để đề ra cách làm đúng”. Không né tránh những vấn đề nổi cộm trong công tác quản lý nghệ thuật biểu diễn, đơn giản các thủ tục, thể hiện sự cầu thị, tạo điều kiện tốt nhất cho các đơn vị nghệ thuật và đáp ứng nhu cầu hưởng thụ của nhân dân là hướng đi mà Cục NTBD đang chuyển mình. Ví dụ gần đây nhất trong công tác quản lý nhà nước là điều chỉnh các vấn đề liên quan đến cấp phép với các tác phẩm sân khấu. Nhìn ra các nước châu Âu, có những vở diễn đã có tuổi đời hàng trăm năm và vẫn đang được biểu diễn, cho nên phải “cởi bỏ”, và không phải xin cấp phép lại các vở diễn đã được công bố, Thứ trưởng đưa ra ví dụ.
 Đối với các đơn vị nghệ thuật trực thuộc Bộ, Thứ trưởng đề nghị các đơn vị phải phát huy tính chủ động. Mỗi nhà hát đều có một Hội đồng nghệ thuật của mình để lựa chọn các kịch bản cho các tác phẩm. Bộ VHTTDL và Cục chỉ là người "hậu kiểm" cuối cùng.  Đây vừa là trách nhiệm của người đứng đầu các đơn vị nghệ thuật, vừa là yêu cầu để tăng uy tín Hội đồng nghệ thuật của đơn vị, vừa là việc suy nghĩ để xây dựng các tác phẩm đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của công chúng.

Về mặt quản lý nhà nước, Cục sẽ khắc phục những gì thiếu sót. Từ giờ đến cuối năm, Cục NTBD sẽ đơn giản mọi thủ tục, tập trung vào xây dựng dự thảo Nghị định mới trên cơ sở Nghị định 79 và Nghị định 15, làm cơ sở để xây dựng thành Luật Nghệ thuật biểu diễn trong 2,3 năm tới, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Giao lưu hợp tác quốc tế về NTBD: Khó không có nghĩa là không làm

Một trong những mặt còn “yếu kém” của nền NTBD nước nhà là sự mở cửa hội nhập quốc tế. Những rào cản về ngôn ngữ, cùng sự “đậm đặc” về bản sắc truyền thống đã khiến nghệ thuật biểu diễn gặp nhiều khó khăn hơn so với điện ảnh trên con đường giao lưu và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, khó không có nghĩa là không làm. Việc các đơn vị nghệ thuật chủ động tham dự các Festival, liên hoan quốc tế cho từng loại hình nghệ thuật biểu diễn là một trong những cách làm hay, vừa để giới thiệu các loại hình nghệ thuật của Việt Nam tới quốc tế. Một mặt, đây cũng là cơ hội để các nghệ sĩ học hỏi, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm và nhìn lại xem “khả năng mình tới đâu”.

“Dường như chúng ta còn ngại tiếp xúc, ngại mở mang. Thi một cuộc thi quốc tế chúng ta học hỏi được rất nhiều. Anh em nghệ sĩ thấy được hoạt động nghệ thuật của các nghệ sĩ quốc tế, thấy tầm cỡ của các nghệ sĩ, nhà hát quốc tế để mình xem mình đang ở đâu bởi bản chất của nghệ thuật là giao lưu, là ảnh hưởng”, Thứ trưởng Vương Duy Biên nhận định.

Chú trọng đến công tác truyền thông

Thước đo cho sự hấp dẫn của các tác phẩm ở chính số vé bán ra. Chúng ta có hấp dẫn được các nhà đầu tư không? Có hấp dẫn được công chúng không? Đó là câu hỏi quan trọng cần lời giải cho các nhà hát hiện nay. Bên cạnh chất lượng vở diễn, bên cạnh thị hiếu của công chúng, nguyên nhân một phần còn ở sự yếu kém trong công tác truyền thông,

“Đối với các đơn vị nghệ thuật, tôi đề nghị chúng ta phải thay đổi hình ảnh, tự làm mới mình với công chúng thông qua truyền thông. Cái thể hiện hình ảnh chính là các chương trình, các vở diễn thực sự hấp dẫn công chúng tránh trường hợp Hội đồng duyệt thì thấy hay nhưng không bán được vé.”

“Bộ phận Marketing nắm bắt thị hiếu, nhu cầu công chúng cần hoạt động tốt hơn, bởi nghệ thuật ngoài phục vụ các mục đích chính trị, còn cần phục vụ nhu cầu giải trí của công chúng. Chúng ta gần như quên chức năng quan trọng này.  Bên cạnh đó, các đơn vị nghệ thuật cần xã hội hóa nguồn lực từ bên ngoài” – Thứ trưởng cho biết.

Đơn cử như bộ phim bom tấm “Kong: Skull Island” ra mắt vừa qua, vốn để làm phim là 190 triệu đô, nhưng có tới 130 triệu đô chi cho hoạt động truyền thông của bộ phim. Trong khi đó, chi phí cho hoạt động truyền thông quảng bá có các tác phẩm tại Việt Nam còn quá eo hẹp.

“Chúng ta dần dần phải thay đổi kiến thức về truyền thông, phải đặt vị trí truyền thông tương xứng với giá trị tác phẩm bởi chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ thông tin”, Thứ trưởng khẳng định.

Gia Linh