Liên đoàn Xiếc Việt Nam: Nỗ lực đổi mới để phát triển

.P.V: Những giải thưởng nghệ thuật danh giá mà Liên đoàn Xiếc Việt Nam gặt hái được gần đây cho thấy Liên đoàn Xiếc Việt Nam đang nỗ lực vươn tầm quốc tế, thưa ông?

- NSND Tống Toàn Thắng: Thương hiệu Liên đoàn Xiếc Việt Nam có mặt ở nhiều cuộc thi nghệ thuật xiếc chuyên nghiệp quốc tế nằm trong một phần chiến lược phát triển dài hơi của chúng tôi.

Mong muốn bắt kịp với xu thế phát triển nghệ thuật của xiếc quốc tế, Liên đoàn Xiếc xác định tham gia các cuộc thi quốc tế là phải tìm ra cái hay, cái đặc biệt riêng để có thể đoạt giải, đồng thời cũng là cơ hội để nghệ sĩ có thể học hỏi được cái hay của đồng nghiệp quốc tế để phát huy.

Thành công của những chuyến đi này không chỉ đơn thuần là việc tích lũy giải thưởng. Điều quan trọng hơn, chúng ta có cơ hội kết nối và hợp tác với những quốc gia hàng đầu trong lĩnh vực xiếc. 

Liên bang Nga, nơi được coi là cái nôi của nghệ thuật xiếc chuyên nghiệp, mặc dù đã chuyển sang nền kinh tế thị trường nhưng Nga vẫn duy trì các trường đào tạo xiếc chất lượng cao ở tất cả các thành phố lớn. Chính vì vậy, những trải nghiệm từ ba cuộc thi quốc tế gần đây và thông qua các cuộc toạ đàm chuyên đề về Xiếc trong các cuộc thi đã mang lại cho Liên đoàn rất nhiều kiến thức quý báu.

Chúng ta nhìn thấy tương lai tươi sáng của ngành xiếc Việt Nam khi tham gia vào tất cả các cuộc thi, liên hoan quốc tế. Nhờ sự hỗ trợ từ các nước tiên phong trong việc phát triển ngành xiếc, chúng ta có thể tiết kiệm chi phí và có điều kiện thuận lợi để nghệ sĩ của mình sang họ học tập. Đây chính là tiền đề để ngành xiếc ở nước ta phát triển bền vững hơn.

Đối với cá nhân tôi, khi được mời tham gia Ban giám khảo cuộc thi, tôi đã có cơ hội tiếp cận những kiến thức và xu hướng mới của nghệ thuật Xiếc toàn cầu. Từ đó, tôi sáng tạo ra những chương trình nghệ thuật vừa giữ gìn bản sắc truyền thống của Xiếc Việt Nam, vừa mang tính hiện đại, phù hợp với xu hướng thời đại.

Khoảng 5 năm trở lại đây, Liên đoàn Xiếc Việt Nam luôn là đơn vị nghệ thuật tiên phong tổ chức Hội nghị khách hàng thường niên và giới thiệu kế hoạch biểu diễn các chương trình trong năm để chủ động quảng bá, tiếp cận khán giả. Hơn 20 chương trình nghệ thuật được Liên đoàn Xiếc Việt Nam xây dựng mỗi năm là con số  không dễ với bất kỳ một nhà hát hay đơn vị nghệ thuật chuyên nghiệp nào... Rõ ràng phải có “cầu” thì mới có “cung” thưa ông?

- Đúng vậy. "Mùa nào thức đấy" chính là tinh thần mà chúng tôi đang theo đuổi. Trong những năm qua, chúng tôi đã nỗ lực sáng tạo và linh hoạt trong việc xây dựng kịch bản phù hợp với thị hiếu đa dạng của công chúng, từ đó thay đổi cách nhìn nhận của xã hội về nghệ thuật xiếc.

Trong xu thế và nhu cầu khán giả nặng về tính giải trí, nghệ thuật cũng phải thay đổi để tăng yếu tố giải trí, tìm những hình thức dàn dựng mới lạ để thu hút người xem là điều cần hướng tới. 

Tuy nhiên, các chương trình của chúng tôi không chỉ thỏa mãn nhu cầu giải trí của khán giả mà còn hướng tới việc thể hiện trách nhiệm công dân của mỗi nghệ sĩ. Do vậy, phía Liên đoàn sẽ cầu thị lắng nghe các phản hồi, đóng góp để tiếp tục xây dựng các chương trình với tính chuyên nghiệp, chuyển tải ý nghĩa xã hội, ý nghĩa giáo dục sâu sắc.

Hiện tại, chương trình Hà Nội trong trái tim tôi đang thu hút sự chú ý của khán giả, để đáp ứng nhu cầu tưởng thức của khán giả nhân kỷ niệm 70 năm ngày giải phóng Thủ đô, chương trình sẽ diễn trong cả tháng 10 này.

Tháng 11 sắp tới sẽ chứng kiến sự bùng nổ với nhiều chương trình mới, nổi bật nhất là chương trình hài xiếc “Không muốn cũng phải cười”, được chuyển thể từ tác phẩm Nghêu, Sò, Ốc, Hến theo đơn đặt hàng của Bộ VHTTDL.

Chương trình này không chỉ mang đến những tiếng cười giải trí mà còn ẩn chứa những giá trị nhân văn sâu sắc. Các tình tiết và nội dung của vở hài kịch Không muốn cũng phải cười sẽ mang lại cho khán giả những tràng cười châm biếm đầy ý nghĩa, đồng thời cung cấp bài học giáo dục đáng suy ngẫm.

Thông qua việc kết hợp đa dạng các loại hình nghệ thuật, chúng tôi mong muốn giới thiệu những nét văn hóa truyền thống của Việt Nam đến gần hơn với tất cả khán giả, đặc biệt là ghi dấu ấn trong mắt bạn bè quốc tế.

Sẵn sàng dàn dựng những sản phẩm xiếc chuyên đề theo đơn đặt hàng của từng đơn vị, tiếp thu góp ý từ khách hàng để điều chỉnh theo hướng hoàn thiện hơn...  Liên đoàn Xiếc Việt Nam đang cố gắng chuyển mình để chinh phục ngày càng nhiều đối tượng công chúng?

- Không đợi khách hàng tự tìm đến, Liên đoàn đã chủ động xúc tiến, quảng bá sản phẩm xiếc tới công chúng thông qua xây dựng và giới thiệu cả một kịch mục dày dặn xuyên suốt năm.

Cách làm đã góp phần thay đổi tư duy cũng như phương thức tổ chức biểu diễn của Liên đoàn theo hướng chuyên nghiệp hơn.

Việc công bố kế hoạch biểu diễn của cả năm không chỉ giúp đơn vị nghệ thuật có sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng hơn trong dàn dựng tiết mục, có sự điều tiết, phân bổ hợp lý hơn trong sắp xếp nhân sự cho những đợt lưu diễn hay dự giải quốc tế, mà còn giúp các đối tác có thể lựa chọn những sản phẩm thích hợp nhất để “chào hàng” khán giả, đưa ra tính toán để đặt vé, đặt suất diễn...

Thông qua phản hồi từ khán giả, chúng tôi nhận thấy họ hiểu, đồng cảm với những thông điệp mà nghệ sĩ muốn truyền tải thông qua nghệ thuật Xiếc. Những tràng vỗ tay, nụ cười hay ánh mắt chăm chú của khán giả là minh chứng cho sự kết nối sâu sắc giữa chúng tôi và họ.

Có những khán giả yêu thích xiếc đến mức họ livestream, chia sẻ khoảnh khắc trên TikTok hay Facebook. Những bài viết giản dị nhưng chân thành của họ đã tạo ra nguồn động viên lớn cho các nghệ sĩ tiếp tục cống hiến.. 

Khi xem các chương trình xiếc của Liên đoàn Xiếc Việt Nam sẽ thấy xiếc không chỉ đơn thuần là một màn biểu diễn mà còn là sự kết nối sâu sắc với khán giả qua cảm xúc, tính nhân văn và giáo dục.

Thông qua ngôn ngữ nghệ thuật Xiếc, chúng tôi mong muốn truyền tải những giá trị mà xã hội đang hướng tới: chân, thiện, mỹ.

Chúng tôi sẽ đầu tư sâu hơn nữa để nâng cao chất lượng nghệ thuật và giá trị giải trí, nhằm mang đến cho khán giả những trải nghiệm thật sự đáng nhớ.

Theo Báo Văn hóa