“Kiều”: “Bom tấn” kéo khán giả trở lại với sân khấu chính kịch?

Ông Nguyễn Thế Vinh - giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam và nghệ sỹ Diễm Hương trong vai Kiều.  Ảnh: Gia Linh

Đó là khẳng định của ông Nguyễn Thế Vinh – Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam trước thềm chuỗi công diễn vở “Kiều”, một trong những vở diễn được kỳ vọng mang lại thành công, khẳng định sức sáng tạo nghệ thuật của Nhà hát Kịch Việt Nam.

Vở diễn do NSND Anh Tú đạo diễn, kịch bản văn học: nhà văn Nguyễn Hiếu, họa sĩ: NSƯT Lê Sơn, âm nhạc: nhạc sĩ Giáng Son, cùng các diễn viên trẻ tài năng của Nhà hát như: Diễm Hương trong vai Kiều, Tô Dũng trong vai Kim Trọng, NSƯT Xuân Bắc trong vai Hồ Tôn Hiến, Tạ Tuấn Minh trong vai Từ Hải, Phương Nga trong vai Hoạn Thư, Thế Nguyên trong vai Thúc Sinh, Phú Đôn trong vai  Gã bán tơ ..

Sự phá bỏ giới hạn của bộ tứ sáng tạo đang độ “chín”

Đó chính là đạo diễn NSND Anh Tú, nhà văn Nguyễn Hiếu, họa sỹ NSƯT Lê Sơn, và nhạc sỹ Giáng Son.Chính bộ tứ này đã đưa “Kiều” từ một kiệt tác văn học trở thành một vở diễn trên sân khấu kịch nói.
 

Nhà văn Nguyễn Hiếu. Ảnh: Gia Linh

“Lâu lắm mới có bộ tứ hòa hợp như vậy” – nhà văn Nguyễn Hiếu nhận xét về bộ tứ sáng tạo của “Kiều”. Chính sự thấm “Kiều”, sự hòa hợp trong ý tưởng của đạo diễn Anh Tú với đội ngũ sáng tạo mới tạo ra một “Kiều” độc đáo, khác biệt những vẫn là “Kiều” trong kiệt tác của đại thi hào Nguyễn Du.

Sự hòa hợp, sự gặp gỡ về ý tưởng đã đưa nhà văn Nguyễn Hiếu đến với NSND Anh Tú để cùng tạo dựng nên “Kiều”. Theo Nguyễn Hiếu, việc viết kịch bản cho “Kiều” thực sự là cơ duyên, nhưng cũng là hành trình đầy “vật vã”. Vật vã để thấm Kiều, để thấu hiểu các nhân vật và xây dựng một kịch bản đặc sắc “lọt vào mắt xanh” của NSND Anh Tú, người tự nhận mình “khó tính, khó chiều”.

Ông chia sẻ, “Tôi là người cày cuốc cả đời trên cánh đồng văn chương, tôi loay hoay viết kịch, tôi cảm giác viết xong kịch bản này lại thêm kịch bản khác. Nhưng riêng kịch bản này, duyên đến với Kiều với tôi là kỳ lạ”.
Trong ý tưởng xây dựng “Kiều” Nguyễn Hiếu và NSND Anh Tú gặp nhau ở cái đẹp. Đúng vậy, có lẽ “Kiều” là cái đẹp, sự dằn vặt của “Kiều” là khi cái đẹp được nâng lên, đặt xuống, và cũng hợp lý thôi bởi lịch sử trái đất bắt đầu từ sự biểu dương và duy trì cái đẹp – Nguyễn Hiếu chia sẻ.

Ấy vậy nhưng cũng phải qua 3 lần làm đề cương, 4 lần viết kịch bản, Nguyễn Hiếu và Anh Tú mới đi đến sự thống nhất, hòa hợp. Và chính sự thấm “Kiều”, sự thống nhất, hòa hợp đó đã giúp khán giả tiếp cận gần hơn với “Kiều” trong phiên bản sân khấu kịch nói.
 

NSND Anh Tú chỉ đạo diễn xuất cho diễn viên. Nguồn: NHKVN

Phải nói rằng, nếu “Kiều” phiên bản cải lương đã có từ đầu thế kỷ 20, nhưng chuyển thể kịch bản sang kịch nói thì đây là lần đầu tiên.

Cũng là lần đầu tiên Nhà hát Kịch Việt Nam đưa âm nhạc (pop balat, thậm chí là Rap) vào một tác phẩm mang tính văn chương, một kiệt tác, được thể hiện qua chính các diễn viên trên sân khấu. Cũng là lần đầu tiên một sân khấu được thiết kế tối giản nhưng đầy hình tượng, xóa bỏ những giới hạn, những bục bệ đã quá quen thuộc với sân khấu hơn 30 năm qua.

Đổi mới để tăng tính hấp dẫn đối với khán giả trẻ

Sự báo động đối với nghệ thuật sân khấu hiện nay là sự thưa vắng của đối tượng khán giả trẻ. Đây là tình trạng chung ở sân khấu trong Nam, ngoài Bắc. Đó cũng là trăn trở của NSND Anh Tú khi dàn dựng “Kiều”. Chính vì vậy, anh đã làm mọi thủ pháp để tạo sự mới mẻ, hấp dẫn, để lôi cuốn khán giả trẻ đến với sân khấu.

Để kéo thanh niên đến với sân khấu, ở “Kiều” tôi sử dụng 2 thủ pháp chính về nghệ thuật.  Hàng nghìn vở diễn từ năm 70 đến nay đều cùng một mô típ trang trí sân khấu, đằng sau là phong hậu, trước là các bục bệ, thiếu hấp dẫn. Vì vậy, trong “Kiều”, chúng tôi  xóa các bục bệ nhưng vẫn đảm bảo tính cần thiết của sân khấu.  Sân khấu được thả các cánh sen – quốc hoa của Việt Nam. Hình ảnh hoa sen được sử dụng với hàm ý như cuộc đời một con người lúc hé mở ban đầu, lúc sung mãn, lúc cao trào, lúc tàn khô, héo úa… nhưng vượt lên tất cả chính là sự dâng hiến những cái đẹp, cái tinh túy nhất cho tình yêu, cho cuộc đời… NSND Anh Tú chia sẻ.
 

Hình ảnh trong vở diễn 'Kiều". Nguồn: NHKNV

Bên cạnh đó, vở diễn còn kết hợp những hình thức như  hát, múa vào tác phẩm, chủ yếu là ca khúc pop ballat để thanh niên hiểu và thích. “Đoạn kỹ nữ lầu xanh múa và hát rap, tôi không thể tưởng tượng được lại hợp nhau như thế - NSND Anh Tú khẳng định”

Theo NSUT Xuân Bắc – Phó Giám đốc Nhà hát Kịch Việt Nam, trước tết, nhà hát đã tham gia biểu diễn tác phẩm “Kiều” cho các thầy cô và học trò trường THPT Lương Thế Vinh và nhận được những đánh giá rất tích cực của thầy và trò. Việc tiếp cận “Kiều” một tác phẩm đồ sộ, một kiệt tác của văn học nước nhà thông qua cách tiếp cận mới, qua sân khấu sẽ giúp giới trẻ hiểu hơn, yêu “Kiều” hơn.
 

NSƯT Xuân Bắc. Ảnh: Gia Linh

Bên cạnh đó, anh cũng cho rằng với dàn diễn viên trẻ tài năng của nhà hát, với vị đạo diễn đang vào độ “chín” đã giúp các diễn viên có cách tiếp cận vai diễn mới, cống hiến cho tác giả nhiều sáng tạo biểu diễn.

Đối với vai diễn Hồ Tôn Hiến mà mình đảm nhận, nghệ sĩ Xuân Bắc cho biết, dù chỉ xuất hiện trên sân khấu trong 6 phút, vai diễn có tên tuổi xuất hiện “ngắn” nhất từ trước tới nay mà anh thủ vai nhưng anh cũng đã chuẩn bị rất kỹ càng và chắt chiu những lời thoại đắt nhất.

Anh chia sẻ, trong phiên bản “Kiều” của Nhà hát Kịch Việt Nam, tôi đã thấm nhuần tư tưởng thể hiện vai Hồ Tôn Hiến – một gian hùng, vì nghĩa lớn mà tiêu diệt Từ Hải (mỗi người thờ một chủ), nhưng cũng rất nể trọng Từ Hải. Dù là vai ác nhưng cũng có vẻ đẹp trong đó, tôi tìm kiếm vẻ đẹp đó và góp phần nhỏ nói lên tư tưởng của vở.
 

Diễn viên Diễm Hương trong vai "Kiều". Ảnh: Gia Linh

Việc Diễm Hương một diễn viên hài, thường đóng vai phản diện đảm nhận vai diễn Thúy Kiều cũng là một thử nghiệm táo bạo của đạo diễn Anh Tú. Diễm Hương chia sẻ, được đóng vai “Kiều” và làm việc với NSND Anh Tú là bất ngờ lớn, là may mắn với cô.

“Kiều” với sự tìm tòi sáng tạo không ngừng nghỉ của ê –kíp biên kịch, đạo diễn, thiết kế sân khấu, đội ngũ diễn viên Nhà hát Kịch Việt Nam hứa hẹn sẽ trở thành “bom tấn” của làng sân khấu năm nay. Đồng thời, mang đến cho khán giả bữa tiệc nghệ thuật thịnh soạn, đáp ứng “cơn khát” đổi mới, sáng tạo hiện nay.

Gia Linh