Khai mạc Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025: Tôn vinh tinh hoa nghệ thuật truyền thống Việt Nam

Tham dự chương trình có đồng chí Trần Thanh Lâm – Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Tạ Quang Đông - Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL), Trưởng Ban Chỉ đạo Liên hoan, cùng đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương, lãnh đạo thành phố Hà Nội, các nghệ sĩ, nhà nghiên cứu và đông đảo công chúng yêu nghệ thuật.

Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 do Bộ VHTTDL giao Cục Nghệ thuật biểu diễn chủ trì, phối hợp với Hội Nghệ sĩ sân khấu Việt Nam, Sở VHTT Hà Nội tổ chức.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ VHTTDL, Trưởng Ban Chỉ đạo Liên hoan cho biết, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 là sự kiện quan trọng của ngành văn hóa, quy tụ những giá trị tinh hoa của nghệ thuật truyền thống. Liên hoan cũng là dịp để nhìn lại chặng đường sáng tạo, biểu diễn của các đơn vị nghệ thuật trên cả nước. 

Tuồng và Dân ca kịch là những loại hình nghệ thuật truyền thống mang giá trị đặc sắc của văn hóa Việt Nam. Tuy nhiên, trước sự thay đổi nhanh của đời sống xã hội, nghệ thuật truyền thống đang đối mặt với nhiều khó khăn: thị trường biểu diễn thu hẹp; khán giả phân tán; nguồn nhân lực trẻ thiếu hụt trong khi đội ngũ nghệ sĩ gạo cội ngày càng ít đi; công tác truyền nghề còn hạn chế; việc thu hút khán giả trẻ gặp nhiều thách thức. …

Đây là những vấn đề đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ hơn của cơ quan quản lý, các đơn vị nghệ thuật và chính đội ngũ nghệ sĩ.

Theo Thứ trưởng Tạ Quang Đông, các nghị quyết của Đảng, như Nghị quyết số 23-NQ/TW, Kết luận số 76-KL/TW, Kết luận số 156-KL/TW và Kết luận số 84-KL/TW của Bộ Chính trị đã xác định rõ yêu cầu đổi mới, nâng cao chất lượng sáng tạo, gắn bảo tồn với phát huy giá trị nghệ thuật truyền thống, hoàn thiện cơ chế chính sách và tạo điều kiện thuận lợi cho đội ngũ văn nghệ sĩ phát triển. 

Đây là những định hướng quan trọng để chúng ta tiếp tục khơi mở tiềm năng của Tuồng và Dân ca kịch trong giai đoạn mới.

Liên hoan năm nay là dịp để nhìn nhận sâu sắc hơn thực trạng sáng tạo, dàn dựng và biểu diễn, đánh giá năng lực của đội ngũ nghệ sĩ, khả năng bắt nhịp đời sống đương đại, cũng như nhận diện những nỗ lực đổi mới trong sáng tác. 

Những kết quả này sẽ trở thành cơ sở quan trọng cho việc hoạch định chính sách nhằm hỗ trợ và thúc đẩy sự phát triển của các loại hình sân khấu truyền thống trong giai đoạn mới.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông chia sẻ, bảo tồn nghệ thuật truyền thống không đồng nghĩa giữ nguyên trạng, mà cần được đặt trong tiến trình thích ứng, phát triển và lan tỏa giá trị. 

Chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam đến năm 2030 cũng xác định rõ nhiệm vụ ưu tiên: bảo tồn nghệ thuật truyền thống, phát triển nguồn nhân lực và đổi mới cơ chế tài chính, nhất là trong đặt hàng, hỗ trợ tác phẩm nghệ thuật.

Bộ VHTTDL tiếp tục xem Tuồng và Dân ca kịch là lĩnh vực trọng điểm cần ưu tiên. Thời gian tới, Bộ sẽ hoàn thiện cơ chế tài chính, đổi mới phương thức đặt hàng tác phẩm, tăng cường đầu tư đào tạo nghệ sĩ trẻ, hỗ trợ truyền nghề theo hướng chuyên sâu, bài bản hơn. 

Bộ cũng đề nghị các Sở VHTTDL chỉ đạo các đơn vị nghệ thuật chủ động đổi mới tổ chức sản xuất; mạnh dạn sáng tạo trong dàn dựng; giữ vững bản sắc nghệ thuật; mở rộng không gian biểu diễn; tăng cường kết nối với trường học và cộng đồng; đặc biệt quan tâm công tác đào tạo lực lượng kế cận.

Thứ trưởng Tạ Quang Đông đề nghị Cục Nghệ thuật biểu diễn tiếp tục nghiên cứu, tham mưu hoàn thiện cơ chế, chính sách dành cho nghệ thuật truyền thống; mong rằng mỗi nghệ sĩ, dù trong điều kiện còn khó khăn, vẫn giữ được niềm đam mê và ý thức trách nhiệm với nghề.

Những cống hiến bền bỉ của nghệ sĩ chính là nền tảng quan trọng nhất để bảo tồn và phát huy giá trị nghệ thuật dân tộc. Bộ VHTTDL trân trọng ghi nhận những nỗ lực đó trong thời gian qua.

Thứ trưởng cũng đánh giá cao tinh thần làm việc khách quan, công tâm của Hội đồng Nghệ thuật trong việc xem xét chất lượng sáng tạo, dàn dựng và biểu diễn của từng tác phẩm.

“Hy vọng Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 sẽ ghi nhận những thành quả xứng đáng, thúc đẩy sự phát triển của nghệ thuật truyền thống trong giai đoạn mới”, Thứ trưởng Tạ Quang Đông bày tỏ.

Ngay sau Lễ khai mạc, Liên hoan mở màn bằng vở tuồng Lửa cháy Phiên Ngung (tác giả Nguyễn Sỹ Chức, đạo diễn NSND Hoàng Quỳnh Mai) do Nhà hát Sân khấu Truyền thống Quốc gia Việt Nam biểu diễn. Màn trình diễn mở đầu này không chỉ tạo nên khí thế sôi nổi, mà còn giới thiệu những giá trị nghệ thuật đặc sắc mà Liên hoan năm nay hướng tới.

Với 14 vở diễn được dàn dựng công phu, gần 1.000 nghệ sĩ từ 10 đơn vị nghệ thuật tham gia, Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 không chỉ là nơi phô diễn tài năng, mà còn là nơi cất lên tiếng nói của truyền thống trong nhịp sống hiện đại. Đây là dịp để những giá trị nghệ thuật cổ truyền tiếp tục được bồi đắp, lan tỏa và trao truyền cho thế hệ trẻ - những người sẽ viết tiếp câu chuyện văn hóa Việt trong tương lai.

Liên hoan khép lại, nhưng dư âm của những lời ca, điệu bộ, dáng hình sân khấu truyền thống sẽ còn vang vọng. Những đánh giá, ghi nhận của Hội đồng Nghệ thuật, những sáng tạo mới mẻ của nghệ sĩ, cùng tình cảm của công chúng dành cho Tuồng và Dân ca kịch sẽ là nền tảng quý báu để ngành văn hóa tiếp tục hoạch định chính sách, thúc đẩy sự phát triển bền vững của sân khấu truyền thống trong giai đoạn mới.

Trong ánh đèn sân khấu, ta thấy được khát vọng giữ gìn bản sắc; trong từng vở diễn, ta thấy niềm tự hào dân tộc được gửi gắm. Liên hoan Tuồng và Dân ca kịch toàn quốc 2025 không chỉ là một sự kiện nghệ thuật, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ rằng: nghệ thuật truyền thống Việt Nam vẫn đang sống, đang phát triển và sẽ tiếp tục tỏa sáng trong dòng chảy văn hóa đương đại.

Gia Bình