Công bố dự án cải lương tuồng cổ ‘Bức ngôn đồ Đại Việt’

Ngày 29.8, tại TP.HCM, Sân khấu Cải lương mới Đại Việt giới thiệu dự án Bức ngôn đồ Đại Việt, dự kiến công diễn ngày 11.10 tại Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang.

Đây là vở thứ hai do gia đình NSND Quế Trân tin tưởng gửi gắm và phối hợp cùng “ông bầu” Hoàng Song Việt thực hiện, tiếp nối thành công của Câu thơ yên ngựa (tháng 4.2025). Vở còn mang ý nghĩa kỷ niệm 100 năm gia tộc Minh Tơ gắn bó với nghề sân khấu truyền thống.

Bức ngôn đồ Đại Việt được hình thành từ tâm huyết của NSND Thanh Tòng (1948–2016). Đây cũng là một trong những tác phẩm mà ông dồn nhiều công sức, xem như gia tài quý giá để lại cho sân khấu cải lương. Đạo diễn NSƯT Hoa Hạ bày tỏ sự trân trọng với di sản mà các bậc tiền bối truyền lại, đồng thời khẳng định sẽ khai thác và gìn giữ những giá trị ấy một cách xứng đáng.

Bức ngôn đồ Đại Việt của tác giả Hà Văn Cầu - Loan Thảo - Thanh Tòng. Dự án quy tụ dàn nghệ sĩ tài năng, gồm NSND Quế Trân, NSƯT Võ Minh Lâm, NSƯT Tú Sương, Điền Trung, Minh Trường, Nhã Thy, Lê Thanh Thảo, Nhã Thy, Kim Ngân, Thanh Sơn, Phạm Vũ Thành, Lâm Minh Nghiêm và Hữu Tài.

Một trong những điểm mới gây chú ý chính là sự thay đổi vai trò của Võ Minh Lâm. Thay vì hình ảnh kép đẹp quen thuộc, lần này Lâm sẽ hóa thân thành Nguyễn Địa Lô – một trong năm tướng tài của Trần Hưng Đạo, người góp công lớn trong các trận chiến lịch sử của dân tộc.

Với sự thay đổi này, vở diễn không còn cặp đôi quen thuộc Quế Trân – Võ Minh Lâm. Thay vào đó, vai Nguyễn Phục sẽ do nghệ sĩ Tú Sương đảm nhận, tạo nên một sự kết hợp đặc biệt khi hai nữ nghệ sĩ từng nhiều lần “đối đầu” trên sân khấu (trong vở Câu thơ yên ngựa là một ví dụ) nay sẽ vào vai phu thê yêu nhau tha thiết.

Quế Trân bộc bạch: “Trong cải lương tuồng cổ, nghệ sĩ không kén vai. Quan trọng là phải diễn trọn cảm xúc và thể hiện được tinh thần nhân vật. Trân tin rằng nếu làm nghề bằng tất cả tâm huyết, khán giả sẽ cảm nhận được”.

Nữ nghệ sĩ cho biết, điều khiến mình xúc động chính là cơ hội tiếp tục thực hiện tâm nguyện của ba – NSND Thanh Tòng, người từng đau đáu về việc bảo tồn những tác phẩm kinh điển của sân khấu tuồng cổ.

Sau thành công của Câu thơ yên ngựa, Quế Trân đã trao lại gia tài là những kịch bản quý của ba và đoàn Minh Tơ cho sân khấu Đại Việt để tái dựng. “Đây là trách nhiệm lớn, nhưng Trân an lòng vì có sự đồng hành của gia đình, của anh chị em nghệ sĩ và sự ủng hộ của khán giả”, cô nói.

Không chỉ ở phần diễn viên, ê kíp sáng tạo cũng đặt mục tiêu làm mới từ âm nhạc, phục trang đến dàn dựng. Để tái hiện không gian Đại Việt thời Trần, nghệ sĩ Công Minh và Yến Phương đã dành nhiều tháng sưu tầm, đối chiếu tư liệu lịch sử, phục hồi các mẫu trang phục theo hình ảnh lưu giữ trong sách và hiện vật bảo tàng.

Âm nhạc do NSƯT Minh Tâm phụ trách, kết hợp nhạc lễ truyền thống với tiết tấu linh hoạt để tăng sức hút. Vũ đạo của Thanh Sơn hướng đến sự hài hòa giữa chất cổ điển và động tác mạnh mẽ, phù hợp với tính chất sử thi của tác phẩm.

Soạn giả Hoàng Song Việt - Giám đốc sản xuất dự án chia sẻ: “Đây là vở cải lương mà trước đây cố nghệ sĩ Thanh Tòng hết sức chăm chút, xem như một phần gia tài để lại cho sân khấu. Vì vậy, đối với những gì thuộc về tâm huyết của anh Thanh Tòng, chúng tôi luôn trân trọng.

Không chỉ với anh Thanh Tòng, mà tất cả những bậc tiền bối đã dày công vun đắp cho nghệ thuật, khi chúng tôi khai thác lại, đều giữ sự trân quý tối đa. Chính vì thế, ê kíp thực hiện vở lần này được tuyển lựa rất kỹ, để mang đến một tác phẩm có giá trị nhất trong khả năng hiện có”.

Soạn giả Hoàng Song Việt cũng nhấn mạnh quan điểm nghệ thuật mà sân khấu Đại Việt theo đuổi từ ngày thành lập, là tạo cơ hội cho diễn viên trẻ thử sức với những vai diễn kinh điển, những thử thách khó để họ rèn luyện, hoàn thiện bản thân, trở thành lực lượng kế thừa xứng đáng.

Với vở diễn này, yếu tố bất ngờ được đặt ra ngay từ khâu phân vai. Soạn giả Hoàng Song Việt chia sẻ thêm: “Thông thường, khán giả quen thấy Võ Minh Lâm trong hình tượng kép đẹp, nhưng lần này chúng tôi quyết định giao cho anh vai Nguyễn Địa Lô, thay vì Nguyễn Phục. Đây là vai diễn có nhiều thử thách, đòi hỏi chiều sâu nội tâm.

Khi không có sự kết hợp quen thuộc giữa Võ Minh Lâm và Quế Trân, chúng tôi buộc phải tìm một lựa chọn thật xứng tầm để tạo sự cân bằng. Việc này khiến chúng tôi bàn bạc rất nhiều, thậm chí mất nhiều thời gian để tìm phương án tối ưu.

Cuối cùng, sau hơn ba giờ thảo luận và để Quế Trân trực tiếp tham gia quyết định, chúng tôi thống nhất mời nghệ sĩ Tú Sương vào vai Nguyễn Phục”.

Chia sẻ về cách dàn dựng và phong cách thể hiện của vở diễn, Đạo diễn – NSƯT Hoa Hạ cho biết: “Tôi rất tin tưởng vào ê kíp, những nghệ sĩ vừa có tài vừa có tâm, hết lòng với sự phát triển của cải lương.

Bộ ba Võ Minh Lâm, Quế Trân, Tú Sương chắc chắn sẽ tạo nên nhiều điểm sáng cho tác phẩm, đáp lại tấm lòng của gia tộc Minh Tơ với sân khấu.

So với trước đây, các em đã trưởng thành rất nhiều. Đây sẽ là một vở diễn nghề – nghĩa là đòi hỏi các nghệ sĩ phát huy toàn bộ kỹ năng, xử lý những đoạn khó, sáng tạo để khẳng định bản lĩnh. Với Câu thơ yên ngựa, các em đã làm được điều đó và lần này tôi đặt kỳ vọng cao hơn.

Với Bức ngôn đồ Đại Việt, các em phải mang đến một tác phẩm vừa giữ được tinh hoa vai diễn kinh điển, vừa có sự đổi mới, tiết tấu hiện đại để khán giả trẻ đến với sân khấu nhiều hơn”.

Theo Báo Văn hóa